Anlaşmalı Boşanma Nedir?

Şartları, Süreci, Protokolü ve Sık Yapılan Hatalar (Kapsamlı Rehber)

Anlaşmalı boşanma, eşlerin evlilik birliğini sona erdirme konusunda karşılıklı ve özgür iradeleriyle uzlaşmaları ve boşanmanın tüm hukuki sonuçları üzerinde anlaşmaları halinde başvurulan, en hızlı ve en az yıpratıcı boşanma yoludur.

Türkiye’de boşanma davalarının önemli bir kısmı anlaşmalı boşanma yoluyla sonuçlanmaktadır. Ancak uygulamada “hızlı” ve “kolay” olduğu düşüncesi, çoğu zaman hak kaybına yol açan hatalı protokoller, eksik talepler ve ileride telafisi zor sonuçlar doğurabilmektedir.

Bu rehber, anlaşmalı boşanma nedir, şartları nelerdir, anlaşmalı boşanma protokolü nasıl hazırlanır, tek celsede boşanma mümkün mü, nafaka, velayet ve mal paylaşımı nasıl düzenlenir gibi sorulara detaylı ve uygulamaya dayalı yanıtlar vermek amacıyla hazırlanmıştır.

Anlaşmalı Boşanma Nedir?

Anlaşmalı boşanma, Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesinde düzenlenen, eşlerin;

  • boşanma iradesinde,

  • boşanmanın sonuçlarında (nafaka, velayet, kişisel ilişki, tazminat vb.)

tam bir mutabakata varması ve bu mutabakatın mahkeme tarafından uygun bulunması halinde gerçekleşen boşanma türüdür.

📌 Basit anlatımla:

“Biz boşanmak istiyoruz ve boşanmanın sonuçları konusunda da anlaştık” diyebilen eşler için öngörülmüş bir yoldur.

Anlaşmalı Boşanmanın Hukuki Dayanağı

Türk Medeni Kanunu m.166/3 uyarınca;

  • Evlilik en az bir yıl sürmüşse,

  • Eşler birlikte başvurur veya biri açtığı davayı diğeri kabul ederse,

  • Hâkim tarafları bizzat dinler ve iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirirse,

  • Boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu hakkında yapılan düzenlemeyi uygun bulursa,

boşanmaya karar verilir.

⚖️ Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta şudur:
Hâkim, protokolü olduğu gibi kabul etmek zorunda değildir. Çocuğun üstün yararına veya hukuka aykırı bulduğu düzenlemeleri değiştirebilir.

Anlaşmalı Boşanmanın Şartları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için tüm şartların birlikte sağlanması gerekir:

1️⃣ Evliliğin En Az 1 Yıl Sürmüş Olması

Resmi nikâh tarihinden itibaren en az bir yıl geçmemişse anlaşmalı boşanma mümkün değildir.
Bu durumda taraflar ancak çekişmeli boşanma yoluna gidebilir.

2️⃣ Tarafların Boşanma ve Sonuçlarında Anlaşması

Anlaşma yalnızca “boşanalım” demek değildir. Şu konular net şekilde düzenlenmelidir:

  • Nafaka (varsa türü ve miktarı)

  • Velayet

  • Çocukla kişisel ilişki

  • Maddi / manevi tazminat

  • Yargılama giderleri

  • (İsteğe bağlı olarak) mal paylaşımı iradesi

3️⃣ Anlaşmalı Boşanma Protokolü

Tarafların uzlaşmasını gösteren yazılı bir protokol mahkemeye sunulmalıdır.
Bu protokol, davanın bel kemiğidir.

🔗 Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?

4️⃣ Tarafların Duruşmada Bizzat Bulunması

Anlaşmalı boşanmada tarafların duruşmaya şahsen katılması zorunludur.
Vekil (avukat) olsa bile eşlerin hâkim karşısında iradelerini açıklaması gerekir.

Anlaşmalı Boşanma Nasıl Olur? (Adım Adım Süreç)

🔹 1. Aşama: Anlaşma ve Protokol Hazırlığı

Taraflar önce boşanmanın tüm sonuçlarını konuşur. En çok zorlanılan konular genellikle:

  • Nafaka miktarı

  • Çocuğun kimde kalacağı

  • Çocuğun diğer ebeveynle görüşme düzeni

⚠️ Burada “nasıl olsa anlaştık” diyerek acele edilen her karar, ileride nafaka artırımı, velayet değişikliği, icra dosyaları olarak geri dönebilir.

🔹 2. Aşama: Dava Açılması

Anlaşmalı boşanma davası, taraflardan birinin yerleşim yeri Aile Mahkemesi’nde açılır.
Dava dilekçesine protokol eklenir.

🔹 3. Aşama: Duruşma

Genellikle tek duruşmada sonuçlanır.
Hâkim taraflara şu soruları sorar:

  • Boşanmak istiyor musunuz?

  • Protokoldeki şartları kabul ediyor musunuz?

  • Herhangi bir baskı altında mısınız?

🔹 4. Aşama: Karar ve Kesinleşme

Karar verildikten sonra istinaf süresi dolduğunda veya feragatle birlikte karar kesinleşir.
Kesinleşmeden nüfus kayıtları değişmez.

Anlaşmalı Boşanmanın Avantajları Nelerdir?

✔️ Daha kısa sürede sonuçlanır
✔️ Çekişmeli davalara göre daha az yıpratıcıdır
✔️ Tanık, delil, uzun duruşmalar yoktur
✔️ Taraflar süreci kontrol edebilir
✔️ Mahkeme masrafları ve vekâlet ücretleri daha düşüktür

Ancak şu unutulmamalıdır:
❗ Hızlı olması, özensiz yapılabileceği anlamına gelmez.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nedir ve Neden Hayati Öneme Sahiptir?

Anlaşmalı boşanma protokolü, eşlerin boşanmanın tüm sonuçları üzerindeki iradelerini gösteren yazılı ve bağlayıcı belgedir.

📌 Protokolde yer alması gereken temel başlıklar:

  • Tarafların boşanma iradesi

  • Nafaka (yoksulluk / iştirak)

  • Velayet ve kişisel ilişki

  • Tazminat (varsa)

  • Yargılama giderleri

  • Tebligat adresleri

⚠️ En sık yapılan hata:

“İnternetten protokol bulup imzaladık.”

Her evlilik ve her ekonomik yapı farklıdır. Kopyala–yapıştır protokoller, ileride ciddi hak kayıplarına yol açar.

Anlaşmalı Boşanmada Nafaka Nasıl Düzenlenir?

Anlaşmalı boşanmada nafaka zorunlu değildir, ancak taraflar isterse düzenlenebilir.

🔸 Yoksulluk Nafakası

Taraflar nafaka ödenmesini kararlaştırabilir, tamamen kaldırabilir veya belirli süreyle sınırlayabilir.

📌 Örnek:

“Taraflar birbirlerinden yoksulluk nafakası talep etmeyeceklerini kabul eder.”

Bu cümle ileride açılabilecek nafaka davalarını tamamen kapatır.

🔸 İştirak Nafakası (Çocuk Nafakası)

Çocuk varsa, genellikle çocuk için iştirak nafakası belirlenir.
Hâkim, çocuğun menfaatine aykırı bulursa miktarı değiştirebilir.

🔗 İştirak Nafakası Nedir?

Anlaşmalı Boşanmada Velayet Nasıl Belirlenir?

Velayet konusunda taraflar anlaşabilir; ancak son söz hâkime aittir.
Mahkeme her zaman çocuğun üstün yararını gözetir.

Velayet düzenlenirken şu hususlar dikkate alınır:

  • Çocuğun yaşı

  • Eğitim ve sosyal çevre

  • Bakım kapasitesi

  • Kardeşlerin durumu

🔗  Velayet Davaları Rehberi

Anlaşmalı Boşanmada Mal Paylaşımı Olur mu?

Anlaşmalı boşanma davasında mal paylaşımı zorunlu değildir.
Taraflar isterse:

  • Mal paylaşımını ayrıca dava konusu yapabilir

  • Protokolde “mal paylaşımı davası açmayacaklarını” kararlaştırabilir

⚠️ Protokolde bu konuda sessiz kalınması, ileride dava açma hakkını genellikle saklı bırakır.

🔗 Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Sıkça Sorulan Sorular 

1️⃣ Anlaşmalı boşanma tek celsede olur mu?

Evet, çoğu anlaşmalı boşanma davası tek celsede sonuçlanır. Ancak bu bir garanti değildir. Protokolde eksiklik varsa veya hâkim düzenlemeleri uygun bulmazsa duruşma ertelenebilir.

2️⃣ Anlaşmalı boşanma ne kadar sürer?

Davanın açılmasından kararın kesinleşmesine kadar geçen süre; mahkemenin yoğunluğuna ve tarafların feragat edip etmemesine göre değişir. Uygulamada en kısa sürede sonuçlanan boşanma türüdür.

3️⃣ Anlaşmalı boşanmada avukat şart mı?

Hukuken zorunlu değildir; ancak uygulamada protokol hataları nedeniyle sonradan dava açmak zorunda kalan çok sayıda kişi vardır. Avukat desteği, özellikle protokol aşamasında önemlidir.

4️⃣ Anlaşmalı boşanma sonrası nafaka artırımı mümkün mü?

Protokolde nafakanın artırılamayacağı açıkça yazılmışsa, sonradan artırımı zorlaşır. Ancak çocuğun ihtiyaçları gibi durumlar her zaman yeniden değerlendirilir.

5️⃣ Anlaşmalı boşanma iptal edilir mi?

Karar kesinleştikten sonra anlaşmalı boşanmanın iptali çok istisnai haller dışında mümkün değildir. Bu nedenle protokol imzalanırken geri dönüşü olmadığı bilinmelidir.

6️⃣ Eşim anlaşmalı boşanmayı kabul etti ama duruşmaya gelmezse ne olur?

Taraflardan biri duruşmaya gelmezse anlaşmalı boşanma gerçekleşmez. Dosya çekişmeli boşanmaya dönebilir veya dava reddedilebilir.

7️⃣ Anlaşmalı boşanmada tazminat olur mu?

Evet. Taraflar isterse maddi veya manevi tazminat konusunda da anlaşabilir.

8️⃣ Anlaşmalı boşanma sonrası tekrar dava açılabilir mi?

Boşanma kesinleşir; ancak nafaka, velayet değişikliği gibi konularda koşullar değişirse yeni davalar açılabilir.

9️⃣ Anlaşmalı boşanmada hakim protokolü değiştirebilir mi?

Evet. Özellikle çocukla ilgili düzenlemelerde hâkim protokolü değiştirebilir veya onaylamayabilir.

1️⃣0️⃣ Anlaşmalı boşanma mı, çekişmeli boşanma mı benim için uygun?

Bu sorunun cevabı dosyanıza özeldir. Şiddet, aldatma, mal kaçırma gibi iddialar varsa veya taraflar arasında güç dengesizliği bulunuyorsa anlaşmalı boşanma her zaman doğru tercih olmayabilir.

Av. Esra Ateş Sızlanan'dan Son Söz

Anlaşmalı boşanma, doğru yapıldığında en sağlıklı boşanma yoludur.
Yanlış yapıldığında ise, yıllar sürecek nafaka, icra ve velayet sorunlarının başlangıcı olabilir.

📌 Boşanma Davası Açmadan Önce Bunları Bilin

Anlaşmalı mı çekişmeli mi?
Nafaka nasıl belirlenir?
Velayet kimde kalır?
Mal paylaşımı ne zaman gündeme gelir?

Tüm bu soruların net, güncel ve uygulamaya dayalı yanıtları bu rehberde.

👉 Boşanma Rehberini Okuyun