⚖️ Nafaka Artırım Davası Nedir? Kimler Açabilir? (2025 Rehberi)

📌 

Hayat pahalılığı arttı, çocuk giderleri çoğaldı, ancak nafakanız hâlâ yıllar önceki tutarda mı kaldı?
Nafaka artırımı davası, mevcut nafaka miktarının ekonomik koşullar, enflasyon ve tarafların gelir değişimi dikkate alınarak yeniden belirlenmesi için açılan hukuki bir davadır.
Bu davayla, hem sizin hem de çocuğunuzun ihtiyaçları günümüz şartlarına uygun şekilde güvence altına alınır.

🧩 1. Nafaka Artırımı Neden Gerekli?

Türkiye’de son yıllarda artan asgari ücret, kira bedelleri, eğitim ve sağlık giderleri, sabit kalan nafaka miktarlarını yetersiz hale getirdi.
Birçok kişi, 5–10 yıl önce hükmedilen nafaka tutarıyla bugün aynı yaşam standardını sürdüremiyor.
İşte tam da bu noktada, nafaka artırımı davası devreye giriyor.

Bu dava, sadece maddi bir talep değil, aynı zamanda bir adalet güncellemesidir.
Mahkeme, geçmişte belirlenen nafaka miktarının artık hakkaniyete uygun olmadığını tespit ederse, güncel ekonomik koşullara göre yeni bir miktar belirler.

👩‍⚖️ 2. Nafaka Artırım Davasının Hukuki Temeli

Nafaka artırımı, Türk Medeni Kanunu’nun 176 ve 331. maddelerine dayanır.
Bu maddeler, “tarafların mali durumlarında değişiklik olduğunda veya hakkaniyet gerektirdiğinde” nafakanın artırılabileceğini açıkça belirtir.

Yani mahkeme, şu iki unsuru birlikte değerlendirir:

1. Nafaka alıcısının ihtiyacı artmış mı?
   (örneğin çocuk büyümüş, okul masrafları artmış, yaşam koşulları değişmiş olabilir.)

2. Nafaka ödeyenin mali gücü artmış mı?
   (örneğin maaş artışı, yeni gelir kaynakları, malvarlığı edinimi vb.)

Her iki durumdan biri bile mevcutsa, mahkeme nafakayı artırabilir.

👨‍👩‍👧 3. Kimler Nafaka Artırım Davası Açabilir?

Aşağıdaki kişiler doğrudan nafaka artırımı davası açma hakkına sahiptir:

• Yoksulluk nafakası alan eski eş
  (Boşanma sonrası maddi desteğe ihtiyacı devam eden taraf.)

• İştirak nafakası alan ebeveyn
  (Çocuğun eğitim, sağlık, bakım gibi giderlerini karşılamak için.)

• Nafaka alıcısı olarak gelirinde düşüş yaşayan taraf
  (İşini kaybetmiş, gelir seviyesi azalmış veya giderleri artmışsa.)

Nafaka ödeyen tarafın artan gelir durumu da dava açma sebebidir.
Örneğin nafaka ödeyenin maaşı 5 yılda iki katına çıkmışsa, mahkeme bu farkı göz önünde bulundurur.

💡 4. Nafaka Artırım Davasının Amacı

Bu dava bir “hak arayışı” değil, adaletin güncellenmesidir.
Ekonomik hayat durağan değildir; fiyatlar, maaşlar, kiralar sürekli değişir.
Dolayısıyla nafaka, yıllar önceki koşullara göre belirlenmişse, bugünün şartlarında yetersiz kalır.

Mahkemenin amacı; tarafların gelir-gider dengesini, çocuğun ve nafaka alıcısının yaşam standartlarını adil biçimde dengelemektir.

🏛️ 5. Nafaka Artırımı Davası Nasıl Açılır?

Nafaka artırımı davası Aile Mahkemesi’nde açılır.
Yetkili mahkeme, nafaka alacaklısının (nafaka alan kişinin) yerleşim yeridir.

Başvuru Süreci:

1. Dava dilekçesi hazırlanır.
   Dilekçede, “nafaka miktarının günün ekonomik koşullarına göre yetersiz kaldığı” detaylı biçimde açıklanır.

2. Deliller eklenir.
   Gelir-gider belgeleri, fatura örnekleri, çocuğun eğitim masrafları, sağlık giderleri, enflasyon verileri sunulur.

3. Harç yatırılır ve dava açılır.
   Dava harcı, artırılmak istenen miktarın 1 yıllık karşılığı üzerinden hesaplanır.

4. Mahkeme, tarafların beyanlarını alır.
   Gerekirse sosyal inceleme raporu, bilirkişi raporu veya SGK kayıtları istenir.

5. Yeni nafaka miktarı belirlenir.
   Mahkeme kararıyla, nafaka güncellenir ve yeni tutar dava tarihinden itibaren geçerli olur.

📜 6. Hangi Belgeler Gerekir?

Nafaka artırımı davası için genellikle şu belgeler istenir:

• Önceki nafaka kararının örneği

• Tarafların gelir durumunu gösteren belgeler (maaş bordrosu, SGK kayıtları, kira sözleşmesi vb.)

• Çocuğun okul giderleri, sağlık faturaları, kurs veya özel ders masrafları

• Güncel hayat pahalılığını gösteren emsal fiyat listeleri

• Dava dilekçesi (avukat tarafından hazırlanması önerilir)

⚙️ 7. Mahkeme Hangi Kriterleri Dikkate Alır?

Nafaka artırımı davasında hâkim aşağıdaki kriterleri göz önüne alır:

• Tarafların gelir durumu (maaş, malvarlığı, yatırım vb.)

• Asgari ücret artış oranı

• TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve enflasyon oranı

• Çocuğun yaşı ve ihtiyaç düzeyi

• Nafaka alıcısının sağlık, barınma, eğitim ve bakım masrafları

• Nafaka ödeyenin bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı

Her dosya kendi koşulları içinde değerlendirilir; bu nedenle iki nafaka davası asla birebir aynı değildir.

⏳ 8. Dava Ne Kadar Sürer?

Genellikle 4 ila 9 ay arasında sonuçlanır.
Basit yargılama usulüne tabidir, yani çoğu zaman 2–3 duruşma yeterlidir.
Ancak delil toplama, tanık dinleme veya bilirkişi incelemesi gereken dosyalar 1 yılı bulabilir.

💰 9. Nafaka Artırımı Tutarı Nasıl Hesaplanır?

Nafaka miktarını artırırken mahkeme, genellikle TÜFE oranını esas alır.
Ancak sadece oranla değil, tarafların gelir değişimi ve ihtiyaç artışıyla da yeni tutarı belirler.

Örnek:
2019’da 2.000 TL nafaka alan bir kişi, 2025’te aynı tutarla geçinemez.
TÜİK verilerine göre bu 6 yıllık süreçte %300 enflasyon olmuşsa, mahkeme ortalama 6.000–8.000 TL aralığında yeni nafaka belirleyebilir.

💬 10. En Çok Aranan 10 Soru ve Cevap

1️⃣ Nafaka artırım davası ne zaman açılır?
Nafakanın yetersiz kaldığı, ihtiyaçların arttığı veya nafaka ödeyenin gelirinin yükseldiği her dönemde açılabilir.

2️⃣ Nafaka artışı otomatik olur mu?
Hayır. Mahkeme kararı olmadan nafaka kendiliğinden artmaz.
Yalnızca mahkeme kararıyla güncellenir.

3️⃣ Asgari ücret arttı, nafakam artar mı?
Eğer davada belirtilirse evet. Aksi halde mahkeme kararı olmadan artış uygulanmaz.

4️⃣ Nafaka artırım davasını kim açar?
Nafaka alıcısı veya onun adına velayet sahibi ebeveyn açabilir.

5️⃣ Nafaka ödeyen işsiz kaldıysa ne olur?
Bu durumda nafaka azaltım davası açabilir; artırım talebine itiraz edebilir.

6️⃣ Nafaka artırım davası ne kadar sürer?
Ortalama 6–9 ayda sonuçlanır; anlaşmalı hallerde daha kısa sürer.

7️⃣ Nafaka artırımı geriye dönük uygulanır mı?
Genellikle dava tarihinden itibaren geçerlidir, geriye dönük işlemez.

8️⃣ Nafaka ödemeyen eşe ne yapılır?
İcra takibi başlatılır, ödememekte ısrar edilirse 3 aya kadar tazyik hapsi uygulanabilir.

9️⃣ Nafaka artırımı için avukat şart mı?
Zorunlu değildir ancak süreç teknik olduğundan avukatla açılması önerilir.

🔟 Nafaka artırımı için delil gerekir mi?
Evet. Artan giderler, fatura, belge, SGK kaydı, eğitim masrafı gibi deliller istenir.

🧾 11. Dava Masrafları

• Dava Harcı: Artırılmak istenen miktarın 1 yıllık toplamı üzerinden hesaplanır.

• Avukat Ücreti: Baro tarifesine göre değişmektedir.

• Bilirkişi Ücreti: Ortalama 2.000 TL.

• Tebligat Masrafı: 300 – 500 TL civarıdır.

💬 12. Örnek Olay: “Asgari Ücret Arttı Ama Nafakam Aynı Kaldı”

Zehra Hanım, 2017’de boşanmış, mahkeme kararıyla aylık 1.200 TL iştirak nafakası almıştır.
2025 yılında çocuğu ilkokula başlamış, okul ve servis masrafları 10 kat artmıştır.
Eski eşi özel sektörde maaşı iki katına çıkmıştır.
Bu durumda Zehra Hanım, nafaka artırım davası açarak 1.200 TL olan nafakanın 6.000 TL’ye yükseltilmesini talep edebilir.
Mahkeme, her iki tarafın gelirini değerlendirir, bilirkişi raporu alır ve karar verir.

💬 13. Sık Yapılan Hatalar

• Sadece “pahalılık arttı” demek yeterli değildir. Belgeli ispat gerekir.

• Delil sunmadan dava açmak süreci uzatır.

• Eski nafaka kararının örneğini eklememek usul hatası sayılır.

• Yanlış mahkemede dava açmak reddedilme sebebidir.

• Avukatsız ilerlemek bazı hak kayıplarına yol açabilir.

⚖️ 14. Nafaka Artırımında Hakim Ne Yapar?

Hakim, gelir ve gider tablolarını karşılaştırır, gerekirse tarafların beyanlarını çapraz sorguya alır.
Tarafsız bilirkişiden ekonomik analiz ister.
Hakkaniyete uygun bir denge kurarak “adil bir artış oranı” belirler.
Bu karar genellikle “TÜFE + gelir farkı” esasına dayanır.

🧭 15. Nafaka Artırım Davasında Zaman Aşımı Var mı?

Hayır. Nafaka devam ettiği sürece artırım davası her zaman açılabilir.
Ancak geçmişe dönük hak talebi mümkün değildir.

🤝 16. Arabuluculuk Gerekir mi?

Nafaka artırımı, “aile hukuku uyuşmazlığı” olduğundan zorunlu arabuluculuğa tabi değildir.
Ancak taraflar isterse anlaşarak yeni miktarda uzlaşabilir.
Bu uzlaşma mahkeme kararı yerine geçer.

💬 17. Avukatla Çalışmanın Avantajları

• Belgelerin doğru hazırlanması

• Dava süresinin kısalması

• Fazla artış oranı elde edilmesi

• Hatalı usul işlemlerinin önlenmesi

• Temyiz süresinin takibi

Birçok müvekkil, yanlış başvuru nedeniyle yıllarca sürecek davaları kaybedebiliyor.
Profesyonel destek almak hem zamanı hem de maddi kaybı önler.

🏁 18. Sonuç: Adalet, Güncellenmeyi Hak Eder

Nafaka artırımı davası, sadece maddi değil insani bir ihtiyaç davasıdır.
Bir anne, çocuğunun eğitimi için; bir baba, hakkaniyetli bir denge için; bir kadın, hayatını sürdürebilmek için bu davayı açar.

Ekonomik gerçekler değişir ama adaletin güncelliği değişmemelidir.
Haklarınızı bilmek, geleceğinizi korumaktır.

📞 Hukuki Danışmanlık İçin:
Av. Esra Ateş Hukuk Danışmanlık
📧 av.esraates@gmail.com
📱 0530 547 64 82