📋 Önemli Güncelleme - 2025 Kararnamesi

Bu sayfa, 2025 yılında yürürlüğe giren yeni kararname kapsamında güncellenmiştir. Özellikle Türk soylu yabancılar için getirilen düzenlemeler, çalışma izni süreçlerinde köklü değişikliklere yol açmıştır. Türk Soyluluk Belgesi sahipleri artık bazı istisnaları kullanabilmektedir.

Türk Soylu Yabancılar İçin Çalışma İzni Muafiyeti

2025 yılında yürürlüğe giren kararname ile Türk Soyluluk Belgesi sahibi yabancılar için çalışma izni alma zorunluluğu büyük ölçüde kaldırılmıştır. Bu tarihi düzenleme, Türk kökenli yabancıların Türkiye'de çalışma hayatına katılımını kolaylaştırmayı amaçlamaktadır.

Önemli Not: Bu muafiyetten yararlanabilmek için mutlaka İçişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen resmi Türk Soyluluk Belgesine sahip olunması gerekmektedir. Bu belge olmadan çalışma izni muafiyetinden yararlanılamaz.

• Anne veya baba tarafından Türk soylu olduğunuzu ispat eden belgeler (nüfus kayıtları, doğum belgeleri, kimlik belgeleri)
• Pasaport fotokopisi ve geçerli ikamet izni
• Soyağacı belgesi veya benzeri aile bağını gösteren resmi belgeler
• Başvuru formunun eksiksiz doldurulması
• Terör örgütleri ile bağlantısı olmadığına dair güvenlik soruşturması

🏢 Başvuru Mercii: İçişleri Bakanlığı

Türk Soyluluk Belgesi başvuruları yalnızca İçişleri Bakanlığı tarafından değerlendirilmektedir. Başvurular, illerdeki Göç İdaresi Genel Müdürlüğü şubeleri aracılığıyla yapılabilmektedir. Başvuru sürecinde tüm belgelerin aslı veya noterce onaylı suretlerinin sunulması gerekmektedir.

Belge düzenleme süresi, başvurunun eksiksiz yapılması durumunda ortalama 3-6 ay arasında değişmektedir. Ancak güvenlik soruşturması ve belge teyitleri nedeniyle bu süre uzayabilmektedir.

• Sağlık Sigortası Poliçesi: Başvuru süresince geçerli, Türkiye'de teminat sunan, asgari 30.000 TL teminatlı bir sağlık sigortası zorunludur. Poliçenin İngilizce veya Türkçe olması ve poliçe sahibinin ismi ile pasaport numarasının belge üzerinde açık şekilde görünmesi gerekmektedir.
• Gelir Beyanı: Başvuru sahibinin kendisini ve varsa bakmakla yükümlü olduğu kişileri geçindirebilecek düzenli bir gelire sahip olduğunu ispat eden belgeler gereklidir. Banka hesap özetleri son 3 aylık dönemi kapsamalı, maaş bordroları, kira geliri belgeleri veya emekli maaşı belgeleri sunulabilir.
• Konaklama Belgesi: Türkiye'de yasal olarak ikamet edebileceğiniz bir adresiniz olduğunu gösteren belgeler şarttır. Kira kontratı (noter onaylı veya e-Devlet üzerinden kayıtlı), tapu belgesi, otel rezervasyonu veya konukevi belgesi gibi belgeler sunulabilir.
• Pasaport Fotokopileri: Pasaportunuzun kimlik bilgilerinin bulunduğu sayfa, vize sayfası ve giriş mührü bulunan sayfa fotokopileri net ve okunabilir şekilde sunulmalıdır.
• Biyometrik Fotoğraf: Beyaz fon önünde çekilmiş, son 6 ay içinde çekilmiş uluslararası standartlara uygun biyometrik fotoğraf gereklidir.
• Başvuru Formu: e-İkamet sistemi üzerinden doldurulmuş, tüm bilgilerin doğru ve eksiksiz girildiği başvuru formu çıktısı gereklidir.

Sahte veya Geçersiz Belgeler

Sahte, tahrif edilmiş veya geçersiz belgeler sunulması durumunda başvurunuz sadece reddedilmekle kalmaz, aynı zamanda Türkiye'ye giriş yasağı da uygulanabilir. Bu yasaklar 1 yıldan 5 yıla kadar uzayabilmektedir.

Örnek Durumlar: Geçerlilik süresi dolmuş sağlık sigortası, üzerinde oynama yapılmış banka hesap özeti, sahte kira kontratı veya geçerliliği sona ermiş pasaport fotokopisi sunulması gibi durumlar ciddi yaptırımlarla karşılaşmanıza neden olabilir.

• Vize Süresi İçinde Başvuru: İlk kez ikamet izni başvurusu yapacaksanız, vizinizin geçerlilik süresi dolmadan önce başvurunuzu tamamlamış olmanız gerekmektedir. Vize süresi bittikten sonra yapılan başvurular otomatik olarak geçersiz sayılır.
• İkamet İzni Uzatma Başvurusu: Mevcut ikamet izninizin süresi dolmadan en az 60 gün öncesinden başvuru yapabilirsiniz. Ancak ikamet izninizin bitiminden en geç 10 gün öncesine kadar başvurunuzu yapmış olmanız gerekmektedir.
• Geç Başvuru Cezaları: İkamet izni süresi dolduktan sonra yapılan başvurular için idari para cezaları uygulanmaktadır. Her geçen gün için günlük ceza ödemeniz gerekebilir.
• Türkiye'yi Terk Zorunluluğu: Vize veya ikamet izni süresi bittikten sonra başvuru yaparsanız, çoğu durumda Türkiye'den çıkış yapmanız ve ülkenizden yeni başvuru yapmanız gerekebilir.

💡 Pratik İpucu

İkamet izni sürenizin bitiminden en az 2-3 ay önce başvuru hazırlıklarına başlayın. Belgelerinizi önceden temin edin ve sistemdeki olası teknik aksaklıklar veya randevu sıkışıklığı için zaman bırakın. e-İkamet sisteminde randevu alırken birden fazla ilde randevu bakmanız sürecinizi hızlandırabilir.

• Adli Sicil Kaydı: Ağır suçlardan (uyuşturucu ticareti, insan ticareti, terör, organize suçlar, şiddet suçları) mahkumiyeti bulunan kişilerin başvuruları genellikle reddedilir. Hatta hafif suçlardan bile mahkumiyet, başvuru sürecini olumsuz etkileyebilir.
• Terör Örgütleri ile Bağlantı: Herhangi bir terör örgütü ile bağlantısı tespit edilen veya bu yönde şüphe bulunan kişilerin başvuruları kesinlikle reddedilir ve genellikle sınır dışı edilme kararı da çıkarılır.
• Sahte Belge Kullanımı: Daha önce sahte belge kullanarak başvuru yapma geçmişi olan kişiler için yeni başvurular ciddi incelemeye tabi tutulur ve genellikle olumsuz sonuçlanır.
• Sınır Dışı Edilme Kararı: Daha önce Türkiye'den sınır dışı edilmiş kişiler, belirli bir süre için yeniden giriş yasağı altındadır. Bu yasak süresince yapılan başvurular otomatik olarak reddedilir.
• İnterpol Kırmızı Bülten: Hakkında uluslararası arama kararı bulunan kişilerin başvuruları kabul edilmez.

Güvenlik Soruşturması

Tüm ikamet izni başvuruları, Emniyet Genel Müdürlüğü ve ilgili güvenlik birimleri tarafından otomatik olarak soruşturmaya tabi tutulur. Bu soruşturma süreci başvuru süresini uzatabilir. Geçmişinizde herhangi bir güvenlik riski unsuru varsa, başvurunuz büyük olasılıkla reddedilecektir.

• Tek Kişi için: Aylık asgari ücretin en az üzerinde düzenli gelir (2025 yılı için yaklaşık 20.000 TL ve üzeri)
• Her Aile Bireyi için: Asgari ücretin %50'si kadar ek gelir gereksinimi
• Gelir Kaynakları: Banka hesabındaki mevduat, emekli maaşı, kira geliri, yurt dışından yapılan düzenli transferler, maaş geliri
• Belgeleme: Son 3 aylık banka hesap özeti, maaş bordrosu, kira kontratı, emeklilik belgesi gibi belgelerle kanıtlanmalı

🎯 Kararname İstisnası

Türk Soyluluk Belgesi sahipleri için bu bölümde anlatılan çalışma izni şartlarının çoğu uygulanmamaktadır. Ancak belgesiz Türk soylu yabancılar ve diğer tüm yabancılar için aşağıdaki kurallar tam olarak geçerlidir.

• Vergi ve SGK Borcu Olmaması: İşverenin herhangi bir vergi borcu, SGK prim borcu veya idari para cezası borcu olmamalıdır. Tüm mali yükümlülükler güncel olmalıdır.
• Türk Çalışan Kotası: İşveren, her 5 Türk çalışan için 1 yabancı çalıştırma hakkına sahiptir. Bu kota kuralına uyulması zorunludur. Ancak bazı sektörlerde ve bazı nitelikli pozisyonlarda istisnalar bulunmaktadır.
• Şirket Faaliyet Süresi: İşveren şirketin en az 1 yıldır aktif olarak faaliyette bulunması gerekmektedir. Yeni kurulmuş şirketler için çalışma izni almak zorlaşabilir.
• Mali Durum Yeterliliği: İşverenin yabancı çalışana ödeyeceği ücreti karşılayabilecek mali güce sahip olduğunu göstermesi gerekir. Şirketin cirosu, kar durumu ve mali tabloları değerlendirilir.
• İş Sözleşmesi: Detaylı, net ve yasal şartlara uygun bir iş sözleşmesi hazırlanmalıdır. Sözleşmede ücret, pozisyon, çalışma süreleri ve diğer şartlar açıkça belirtilmelidir.
• Asgari Ücret Şartı: Yabancı çalışana ödenecek ücret, en az brüt asgari ücretin 1.5 katı olmalıdır (2025 için yaklaşık 30.000 TL brüt ücret)

• Avukatlık, Noterlik, Özel Güvenlik Görevlisi
• Gümrük Müşavirliği, Veterinerlik (kamuda)
• Eczacılık, Sağlık Teknikerliği (bazı istisnalar hariç)
• Turistik Rehberlik, Balıkçılık
• Kamu kurumlarında memur olarak çalışma

Türk Soylular İçin İstisna

Türk Soyluluk Belgesi sahipleri, meslek kısıtlamalarının birçoğundan muaftır. Yeni kararname ile Türk soylu yabancılar, Türk vatandaşlarına tanınan haklarla benzer haklara sahip olmuştur. Ancak kamu güvenliği gerektiren bazı mesleklerde (askeri pozisyonlar, yüksek güvenlikli kamu görevleri) istisnalar devam etmektedir.

Uzatma Başvuru Süreleri

Çalışma izni uzatma başvurusu, mevcut izninizin süresi dolmadan en geç 60 gün öncesinde yapılmalıdır. Bu süre içinde başvuru yapılmazsa, çalışma izniniz sona erer ve yeniden ilk başvuru prosedüründen geçmeniz gerekir.

Çalışma izni süresi dolduktan sonra çalışmaya devam etmek, hem çalışan hem de işveren için ağır idari para cezalarına ve hatta sınır dışı edilme kararına yol açabilir. İşveren de "izinsiz yabancı çalıştırma" suçundan dolayı cezalandırılır.

• Sermaye Yatırımı: Şirkette en az 200.000 TL tutarında sermaye payına sahip olunması veya bu tutarda yatırım yapılmış olması gerekmektedir (2025 yılı kriteri).
• Türk Çalışan İstihdamı: Şirket en az 5 Türk vatandaşını tam zamanlı olarak istihdam etmelidir. Bu çalışanların SGK kayıtları düzenli olmalıdır.
• Aktif Faaliyet: Şirketin gerçek anlamda ticari faaliyette bulunduğunu gösteren belgeler (faturalar, iş sözleşmeleri, banka hareketleri) sunulmalıdır.
• Ortaklık Oranı: Başvuru sahibinin şirketteki ortaklık payı en az %10 olmalıdır. Çok düşük ortak payları kabul edilmemektedir.
• Vergi Ödemeleri: Şirketin düzenli vergi ödemelerini yapmış olması ve vergi borcunun bulunmaması zorunludur.

• Başvuru Süresi: Red kararının tebliğinden itibaren 15 gün içinde itiraz dilekçesi hazırlanmalı ve ilgili makama sunulmalıdır.
• Dilekçe İçeriği: İtiraz dilekçesinde ret nedenlerinin neden haksız olduğu, hangi belgelerin eksik değerlendirildiği veya hangi yasal hataların yapıldığı açıkça belirtilmelidir.
• Ek Belgeler: İlk başvuruda eksik olan veya ret gerekçesini çürütecek ek belgeler dilekçeye eklenmelidir.
• Değerlendirme Süresi: İdare, itiraz başvurusunu 30 gün içinde değerlendirmek zorundadır. Bu sürede cevap verilmezse, itirazın zımnen reddedildiği kabul edilir.
• Sonuç: İtiraz kabul edilirse başvurunuz yeniden değerlendirmeye alınır. Reddedilirse, bir sonraki aşama olan yargı yoluna başvurulabilir.

• Dava Açma Süresi: İdari itirazın reddedilmesinden itibaren 60 gün içinde dava açılmalıdır. Bu süre geçirilirse dava hakkı düşer.
• Görevli Mahkeme: İkamet veya çalışma izni ret kararlarına karşı açılan davalar, İdare Mahkemelerinin görevindedir. Başvurunun yapıldığı yerdeki İdare Mahkemesine başvurulur.
• Yürütmenin Durdurulması Talebi: Dava açılırken, ret kararının yürütmesinin durdurulması da talep edilebilir. Bu kabul edilirse, dava sonuçlanana kadar Türkiye'de kalmanız mümkün olabilir.
• Dava Süreci: İdari yargılama ortalama 6 ay ile 2 yıl arasında sürebilir. Mahkeme, ret kararının hukuka uygun olup olmadığını inceler.
• Avukat Zorunluluğu: İdare mahkemelerinde dava açmak için mutlaka bir avukat aracılığıyla işlem yapılması gerekir.

⚖️ Hukuki Destek

İdare mahkemesinde dava açma süreci teknik ve karmaşık bir prosedürdür. Mutlaka göç hukuku alanında deneyimli bir avukattan destek alınması önerilir. Doğru bir hukuki strateji, davanızın kazanılma şansını önemli ölçüde artırır.

• Eksikliklerin Giderilmesi: Ret kararında belirtilen tüm eksiklikler ve hatalar düzeltilmelidir. Aynı eksikliklerle tekrar başvuru yapmak sadece zaman kaybına neden olur.
• Beklenecek Süre: Bazı ret türlerinde yeniden başvuru için belirli bir süre beklenmesi gerekebilir. Bu süre ret kararında belirtilir.
• Yasal Durum: Yeniden başvuru yapılırken, Türkiye'deki yasal durumunuzun düzenli olması gerekir. İkamet izniniz varsa geçerli olmalı, yoksa yasal kalış hakkınız bulunmalıdır.
• Ücret: Her yeni başvuru için başvuru ücreti tekrar ödenir. Red edilen başvurunun ücreti iade edilmez.

Türk Soylu Yabancılar İçin Kolaylıklar

1. Çalışma İzni Muafiyeti: Türk Soyluluk Belgesi sahipleri, geleneksel çalışma izni başvuru sürecinden muaf tutulmuştur. Bu, hem zaman hem de maliyet açısından büyük bir avantaj sağlamaktadır.

2. İşveren Yükümlülüklerinde Azalma: Türk soylu çalışanlar, işverenlerin Türk çalışan kotasına dahil edilmemektedir. Bu da işverenlere esneklik kazandırmaktadır.

3. Meslek Kısıtlamalarında Esneklik: Birçok meslek grubu için getirilen kısıtlamalar, Türk soylu yabancılar için geçerli değildir.

4. İkamet İzninde Öncelik: Türk Soyluluk Belgesi sahipleri, ikamet izni başvurularında öncelikli değerlendirmeye alınmaktadır.

5. Sosyal Haklar: Türk soylu yabancılar, eğitim ve sağlık hizmetlerinden Türk vatandaşlarıyla neredeyse eşit şartlarda yararlanabilmektedir.

Bekleme Süresi Hakkında

Türk Soyluluk Belgesi başvurusu, belgelerin eksiksiz ve doğru sunulması durumunda ortalama 3 ile 6 ay arasında sonuçlanmaktadır. Ancak güvenlik soruşturması, belge teyitleri ve başvuru yoğunluğuna bağlı olarak bu süre 12 aya kadar uzayabilir. Sabırlı olun ve başvurunuzun durumunu düzenli olarak takip edin.

❓ İkamet izni başvurum reddedildi, ne kadar süre sonra tekrar başvurabilirim?

Ret kararında belirtilen eksiklikleri giderdikten sonra hemen yeniden başvuru yapabilirsiniz. Ancak bazı özel durumlarda (sahte belge kullanımı gibi) belirli bir süre bekleme zorunluluğu getirilebilir.

❓ Türk Soyluluk Belgesi ile vatandaşlık alabilir miyim?

Türk Soyluluk Belgesi, vatandaşlık başvurusunda avantaj sağlar ancak otomatik vatandaşlık hakkı vermez. Ancak Türkiye'de 5 yıl ikamet ettikten sonra vatandaşlık başvurusu yapabilirsiniz ve Türk soylu olmanız başvurunuzda artı puan sağlar.

❓ Çalışma iznim bitmeden ne kadar önce uzatma başvurusu yapmalıyım?

Çalışma izni uzatma başvurusu, mevcut izninizin süresi dolmadan en az 60 gün önce, en geç 15 gün öncesine kadar yapılabilir. Ancak güvenli olmak için 2-3 ay öncesinden başvuru yapmanız önerilir.

❓ İkamet izni başvurusu sırasında Türkiye'den çıkabilir miyim?

İlk başvuru sırasında Türkiye'den çıkış yaparsanız başvurunuz iptal olur. Ancak uzatma başvurusu sırasında, e-İkamet sisteminden başvuru kayıt belgesi alarak kısa süreli çıkışlar yapabilirsiniz.

❓ Aile ikamet izni ile çalışabilir miyim?

Aile ikamet izni sahipleri, Türkiye'de en az 1 yıl aile ikamet izni ile yasal olarak kaldıktan sonra çalışma izni başvurusu yapabilirler. İlk yıl çalışma hakkı yoktur.

❓ Öğrenci ikamet izni ile çalışabilir miyim?

Öğrenci ikamet izni sahipleri, belirli şartlar altında part-time (yarı zamanlı) çalışma izni alabilirler. Ancak bu, eğitiminizi aksatmayacak şekilde ve haftada maksimum 24 saat ile sınırlıdır.

❓ Türk Soyluluk Belgesi başvurusu kaç para tutar?

Türk Soyluluk Belgesi başvurusu için resmi bir ücret bulunmamaktadır. Ancak belge çevirisi, noter onayı ve apostil işlemleri için harcama yapmanız gerekecektir. Toplam maliyet, belge sayısına bağlı olarak 5.000-15.000 TL arasında değişebilir.

❓ Hangi ülke vatandaşları Türk Soyluluk Belgesi alabilir?

Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Kuzey Kıbrıs, Balkan ülkeleri (Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya vb.), Gürcistan, Moldova, Ukrayna ve diğer Türk diasporasının yaşadığı ülke vatandaşları, Türk kökenli olduklarını ispat ederlerse başvurabilirler.

🎯 Temel Öneriler

• Başvuru öncesi tüm belgeleri eksiksiz hazırlayın ve güncelliğinden emin olun
• Süre takibini ihmal etmeyin, son güne bırakmayın
• Türk soylu iseniz mutlaka Türk Soyluluk Belgesi başvurusu yapın
• Karmaşık durumlarda uzman hukuki destek alın
• Ret kararı aldığınızda hak arama yollarını kullanın
• Güncel mevzuat değişikliklerini takip edin

Her Durum Farklıdır

Bu rehberde sunulan bilgiler genel niteliktedir ve her bireyin durumu kendine özgü olabilir. Başvurunuz reddedilirse veya karmaşık bir durumunuz varsa, mutlaka göç hukuku alanında uzman bir avukattan danışmanlık almalısınız. Hukuki destek, hem haklarınızı korumanızı hem de sürecin doğru yönetilmesini sağlar.

📞 Profesyonel Hukuki Destek

İkamet ve çalışma izni süreçlerinde, Türk Soyluluk Belgesi başvurularında veya ret kararlarına karşı hukuki yollarda uzman desteğe mi ihtiyacınız var?

Göç hukuku konusunda deneyimli avukatlarımız size yardımcı olmak için hazır!

✅ Son Güncelleme

Bu sayfa, 2025 yılı Ocak ayında yürürlüğe giren kararname kapsamında güncellenmiştir. Türk Soyluluk Belgesi ile ilgili düzenlemeler ve çalışma izni muafiyetleri hakkında en güncel bilgileri içermektedir.

📚 İlgili Mevzuat ve Kaynaklar

• 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu
• 4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun
• Uluslararası İşgücü Kanunu (2016)
• Türk Vatandaşlığı Kanunu İle İlgili Yönetmelik
• 2025 Yılı Türk Soylu Yabancılar Kararnamesi
• İkamet İzni Yönetmeliği (Güncel)

Yasal Uyarı: Bu sayfada yer alan bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye yerine geçmez. Her somut olayın kendi özel koşulları dahilinde değerlendirilmesi gerekir. Başvuru süreçlerinde ve hukuki sorunlarda mutlaka uzman bir avukattan danışmanlık alınması önerilir.

Bu rehberin sizin için faydalı olmasını dileriz!

Güncel bilgiler için düzenli olarak sayfamızı ziyaret edin.