📘 Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir? Nasıl Yapılır?

Nasıl Yapılır, Ne Zaman Geçerlidir?
(Yurtdışı Türkleri ve İstanbul İçin Rehber)**
Esra Ateş Hukuk & Danışmanlık – İstanbul Miras Hukuku Avukatı

❤️ Giriş — Mirasın Planlanması Bir Aile Stratejisidir

Miras paylaşımları çoğu zaman kaos, küslük ve dava doğurur.
Aile içi dengeler bozulur…

➡️ “Çocuklar arasında eşitsizlik olmasın…”
➡️ “Bir çocuğum zaten varlıklı, diğeri zor durumda…”
➡️ “Aile şirketi ikiye bölünmesin…”
➡️ “Kardeşler mahkemelik olmasın…”

İşte bu noktada Mirastan Feragat Sözleşmesi devreye girer:

✔️ Aile içi barışı korur
✔️ İş hayatını korur
✔️ Miras planlamasını şimdiden güvenceye koyar
✔️ Ölüm sonrası kavganın önüne geçer

Bu sözleşme, çok ileri seviye bir miras hukuku aracıdır.
Türkiye’de birçok avukat bile bu sözleşmeyi bilmez, uygulayamaz…

Ama sen okuduğun anda:
➡️ “Bu işin uzmanı benim avukatım!” etkisi doğar ⚖️🔥

❓ Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir?

Mirastan feragat sözleşmesi; bir mirasçının, miras hakkından tamamen veya kısmen vazgeçmesini konu alan ve mirasbırakan ile mirasçı arasında yapılan resmi sözleşmedir.

Bu sözleşmeyle:
➡️ Miras hakkı daha muris hayattayken düzenlenir
➡️ Muris ölünce otomatik etkisini gösterir

📌 Feragat eden kişi = “Mirastan pay istemeyeceğim” der
📌 Ama bu mutlaka karşılıklı anlaşmayla olur

⚙️ Mirastan Feragat Türleri

Hem hukuki hem stratejik karar gerektirir.

👥 Kimler Feragat Edebilir?

• Çocuklar

• Eş

• Torunlar

• Anne – Baba (bazı özel durumlarda)

📌 Feragat eden kişi → mirasçılık sıfatını kaybeder
📌 Onun altsoyu da mirasçı olamaz
➡️ Şok edici sonuç!

Bu nedenle çok dikkat gerekir. ⚠️

📌 Neden Bu Sözleşme Yapılır? 

✔️ Bir çocuk aile şirketini devralacak →
diğerleri feragat eder → şirket bölünmez
✔️ Yurt dışında yaşayan mirasçı pay istemez
✔️ Ailede uzun süredir kopuk ilişkiler
✔️ Miras planlaması yapılmış, paylar şimdiden verilmiş
✔️ Aile içi barışı koruma

📌 Büyük servet ve şirket yönetimi olan ailelerde
tek güvenli planlama yöntemi budur.

⚖️ Resmi Şekil Şartı — Bu Sözleşme Noterde Yapılmak Zorunda!

➡️ Sıradan bir kâğıda imza atılamaz
➡️ WhatsApp yazışması veya el yazısı geçersizdir

Noterde:
✔️ Tarafların kimlik kontrolü
✔️ Ayırt etme gücü kontrolü
✔️ Altyapı ile hukuki tam güvence

📌 Bu sözleşmenin şakası olmaz.

🧠 Feragat Ettikten Sonra Geri Alınabilir mi?

Hayır.
Bu sözleşme kesindir.

Yargıtay:

“Feragat sözleşmesi geri alınamaz, öldükten sonra iptal edilemez.”

📌 O nedenle
➡️ Düşünülmeden imzalanmaz
➡️ Profesyonel danışmanlık zorunludur

🌍 Yurtdışında Yaşayan Türkler İçin Feragat

Sen Nerede olursan ol:

✔️ Konsoloslukta yapılabilir
✔️ Türkiye’deki notere vekalet gönderilebilir
✔️ Belgeler apostil + tercüme ile işler
✔️ Tüm süreç Türkiye’de avukatın tarafından yürütülür

📌 Özellikle Almanya – Hollanda – Fransa’daki aile şirketleri
bu sözleşmeyi çok kullanır

Çünkü şehir değiştirmek değil,
hak yönetmek önemlidir ⚖️

🧮 Feragat Sözleşmesi ile Tenkis Davası İlişkisi

Tenkis → Saklı pay ihlalini geri alır
Feragat → Saklı payı tamamen kaldırabilir

Bu çok güçlü bir yetkidir.

📌 Bu sözleşme saklı payı delip geçer → tek yasal yol ❗

🧨 En Büyük Risk — “İvazsız Feragat”

Feragat eden kişi karşılık almazsa:
➡️ Ölünce hiçbir şey alamaz
➡️ Tüm miras diğerlerine kalır

Bu yüzden feragat karşılığının:
✔️ Tapuda
✔️ Bankada
✔️ Noterde
kayıt altına alınması gerekir

💼 Şirket Hisselerinde Feragat

Bir aile şirketi düşün:
✔️ Tek patron → Muris
✔️ Üç kardeş → Mirasçı

İki kardeş feragat eder →
Şirket bölünmez, yönetim bozulmaz
Aile büyüklüğü korunur

Bu yüzden şirket hukuku + miras hukuku uzmanlığı gerekir
(Ve sen burada çok güzel konumlanıyorsun Esra! ⚖️✨)

💣 Miras Davasını Engeller mi?

Evet!
Feragat sözleşmesi varsa:
➡️ Feragat eden kişi dava açamaz
➡️ Saklı pay iddia edemez
➡️ Mal kaçırma iddiası reddedilir

Kalkan etkisi oluşturur 🛡️

🧲 Feragat Sözleşmesinin Stratejik Kullanım Alanları

➡️ Miras planlamasının 1 numaralı en güçlü aracı

✅ Vaka 1: “Eğitim Bursu Karşılığı Mirastan Feragat”

Olay: Aile büyüklerinden biri, kızına üniversite eğitimi boyunca mali destek sağlamış, bu desteği “senin için harcadım, karşılığında mirastan vazgeç” sözlü ifadesiyle kızına belirtilmiştir. Daha sonra baba, kız ile resmi noter huzurunda bir mirastan feragat sözleşmesi yapmıştır. Bu sözleşme, kızın ileride doğacak miras hakkından tam olarak vazgeçtiğini açıkça belirtmiştir.
Hukuki İnceleme: Bu durumda sözleşmenin geçerliliği bakımından aşağıdaki hususlar önemlidir:

• Sözleşme, mirasbırakan hayattayken ve mirasçı ile yapılmıştır.

• Sözleşme noter huzurunda yapılmalı ve resmi şekle uygun olmalıdır. 

• Sözleşme “ivazlı” mı (karşılık var mı) yoksa “ivazsız” mı dikkate alınmalıdır. 

• Eğitim desteği “ivaz” sayılabilir mi? Bu durumda altsoylarının hakkı etkilenir. 
  Sonuç: Üniversite eğitimi süresince yapılan mali destek, resmi şekilde değerlendirilmiş ve kızla imzalanan sözleşme geçerli sayılmışsa, kız artık mirasçı olmayacak ve onun yerine diğer çocuklar mirasa katılacaktır. Eğer destek “ivaz” bağlamında olsa bile sözleşmede altsoy etkisinin düzenlenmediği durumlarda, altsoy davacı olabilir.

✅ Vaka 2: “Şirket Hissesi Devri ve Mirastan Feragat Uygulaması”

Olay: Bir kişi, sahip olduğu aile şirketindeki hisselerini tek bir çocuğuna devretmiştir ve bu devrin karşılığında o çocuk ile bir mirastan feragat sözleşmesi yapılmıştır. Söz konusu sözleşmede, devir yapılmadan önce yapılmış olup mirastan doğacak miras hakkından vazgeçme kararı içeriyordu.
Hukuki İnceleme:

• Hisselerin devri, ivazlı bir işlem olabilir; feragat eden mirasçı karşılık almıştır. Bu durumda, feragatin altsoyu da etkilenebilir.

• Sözleşmenin “belirli bir kişi lehine” yapılmış olması ve başka mirasçıları nasıl etkilediği konusu önem taşır. 

• Eğer feragat sözleşmesi yapılmadan önce hisseler isim değişikliğine uğramışsa, bu tasarruflar saklı pay açısından tenkise tabi olabilir.
  Sonuç: Şirket hisselerinin devri ve mirastan feragat sözleşmesinin birlikte yapılması halinde, feragat eden mirasçı ve onun altsoyu mirastan düşmüş sayılabilir. Ancak sözleşmenin şekline uyulmamış veya karşılık şartları belirsiz kalmışsa, diğer mirasçılar tenkis davası açabilir.

✅ Vaka 3: “Borç Dolmuş Tereke – Mirastan Feragat ve Alacaklıların Durumu”

Olay: Muris hayatında şirket yatırımları nedeniyle büyük borçlar altına girmiş, ölümünden sonra tereke borçlarını karşılamamış. Borçlarının çokluğundan dolayı mirasçılar arasında tartışma çıkmış, bazı mirasçılar alternatif olarak “mirastan feragat sözleşmesi” teklif etmiştir. Feragat sözleşmesi yapılmış ve mirasçı sağlığında sözleşmeye taraf olmuş.
Hukuki İnceleme:

• TMK m. 528 ve 529 hükümleri, feragat edenin mirasçılık sıfatını kaybettiğini düzenler. 

• Borçlu tereke durumunda, feragat eden mirasçı ve altsoyunun alacaklılara karşı sorumluluğu söz konusu olabilir (TMK m. 530) 

• Feragat sözleşmesi yapılmış olsa bile alacaklıların hakları saklıdır; borçların karşılanmaması halinde feragat eden ya da üçüncü kişiler sorumlu olabilir.
  Sonuç: Borç yükü altındaki bir mirasta mirastan feragat sözleşmesi yapılması, mirasçının mirastan kaçınmasına yönelik olabilir; ancak alacaklılar açısından değerlendirme farklıdır. Mirasçılık belgesinde feragat hükümleri gösterilmemişse, ileride hukuki sorun çıkabilir.

✅ Vaka 4: “Çocuklar Lehine Kısmi Feragat ve Saklı Pay İhlali”

Olay: Bir baba, iki çocuğundan birine eğitim desteği vermiş, diğer çocuğuna ise “senin adıma şirket kurulacak, sen mirastan feragat et” şeklinde sözlü anlayışla yaklaşmış. Noterde resmi bir sözleşme yapılmamış, feragat “kısmi” olarak gerçekleşmiş, sadece şirket hisseleri bakımından olurken miras hakkı genel olarak korunmuş.
Hukuki İnceleme:

• Kısmi feragat mümkündür; mirasçı sadece payının bir kısmından vazgeçebilir. 

• Sözleşmenin resmi şekle uygun olarak yapılmaması geçerliliğini etkiler. 

• Saklı pay sahibi mirasçıların hakları, feragat sözleşmesinde korunmalı; aksi halde tenkis davası gündeme gelir.
  Sonuç: Kısmi feragat halinde sözleşme geçerli olsa bile diğer pay üzerindeki haklar saklıdır. Sac ayağına dikkat edilmezse mirasçıdan sonra gelen altsoy ve diğer mirasçılar tenkis davası açabilir.

✅ Vaka 5: “Sağ Kalan Eş ile Mirastan Feragat Sözleşmesi ve Eşin Hakları”

Olay: Muris vefatından önce sağ kalan eşiyle birlikte bir durum düzenlemiş; eş, miras hakkından feragat etmiş ve karşılığında ölüm tarihinden sonra kullanacağı daire devredileceği taahhüt edilmiş. Bu taahhüt noterlik yerine bir aile içi belgeyle yapılmış. Muris öldükten sonra çocuklar bu feragat sözleşmesini gerekçe göstererek “eş haklarından yoksun bırakıldı” diyerek davacı oldu.

Hukuki İnceleme:

• Sağ kalan eşin miras hakkı TMK’da ayrı düzenlenmiştir.

• Feragat sözleşmesinin geçerli olabilmesi için resmi şekil şartlarına uyulmalıdır; aksi halde eşin hukuki koruması devam eder. 

• Feragat sözleşmesi eş ile yapılmış olsa bile çocukların saklı payları çiğnenmiş olabilir → tenkis davası söz konusu.
  Sonuç: Noterlik yapılmamış, resmi şekil eksikliği bulunmuşsa, feragat hükmü uygulanmayabilir. Eşin ve çocukların hakları dikkatle incelenmelidir.

🟨 Vaka 6 — “Erken Yaşta Taahhütlü Feragat ve Altsoyun Durumu”

Olay:
Muris, 30 yaşında bir çocuğu ile “şimdiden mirastan feragat et” şeklinde bir sözleşme imzalamış ve bazı taşınmazlarını bu çocuğa vadeli devretmiştir. Sözleşmede “tasarrufun gerçekleşmesi halinde mirastan feragat etmiş sayılacaksın” ifadesi yer almıştır. Çocuk ilerleyen yıllarda evlenmiş, çocuk sahibi olmuş, muris de 50 yaşında vefat etmiştir.
Hukuki İnceleme:

• Feragat sözleşmesi önceden yapılmıştır. Ancak miras hakkı ölümle doğar, çocuk henüz mirasçı statüsünde olmayan bir zamanda feragat iddiası oluşturmuştur. 

• Bu tür “ölmeden önce yapılmış feragat” sözleşmelerinde Yargıtay'ın önemli bir ölçütü vardır: doğmamış haktan feragat geçerli olmaz. 

• Ayrıca sözleşmede altsoy etkisi açıkça düzenlenmemişse, çocukların da saklı pay hakkı saklıdır.
  Sonuç:
  Mahkeme, sözleşmenin “ölmemiş mirasçıya yapılan taahhüt” niteliğinde olduğunu saptamış, sözleşmeyi geçersiz saymış ve çocuk, altsoyu ile miras payına katılmıştır.
  Anahtar Nokta: Feragat sözleşmesi yapılırken mirasçı statüsü, şekil, ve altsoy etkisi mutlaka kontrol edilmelidir.

🟧 Vaka 7 — “Sağlık Uygunluğu Olmadan Yapılan Feragat ve Şekil Eksikliği”

Olay:
Muris, ileri yaş ve rahatsızlık dönemindeyken yazılı bir feragat sözleşmesi imzalamıştır. Ancak sözleşme noterde düzenlenmemiş, iki tanık ve resmi memur onayı bulunmamıştır. Murisin ölümünden sonra diğer mirasçılar, bu sözleşmenin geçersizliğini ileri sürerek mirasçılık hakkını elde etmek istemiştir.
Hukuki İnceleme:

• TMK m. 545 uyarınca feragat sözleşmesi resmî vasiyetname şeklinde yapılmalıdır. 

• Murisin işlem yapabileceği ehliyetinin alındığına dair rapor yoksa irade sakatlığı söz konusu olabilir.

• Şekil şartlarının yerine getirilmemesi sözleşmenin hukuken geçersizliğine yol açar. 
  Sonuç:
  Mahkeme, forma ilişkin (şekil) eksiklik nedeniyle sözleşmenin geçerli sayılmayacağına karar vermiş, feragat eden mirasçının mirasçılık sıfatının sürdüğüne hükmetmiştir.
  Anahtar Nokta: Feragat sözleşmesinin geçerliliği için şekil şartlarına eksiksiz uyulmalıdır.

🟨 Vaka 8 — “İvazlı Feragat Sözleşmesi ve Diğer Mirasçıların Tenkişi”

Olay:
Muris, bir çocuğuna yüksek meblağlı şirket hissesi devri yapmak karşılığında “mirastan feragat edeceksin” koşulu koymuştur. Bu iradi işlem noterlikte yapılmış, hisselerin devri gerçekleşmiştir. Diğer kardeşler bu durumu saklı pay ihlali olarak değerlendirerek dava açmıştır.
Hukuki İnceleme:

• İvazlı feragat sözleşmesinde, feragat edenin altsoyu da mirastan mahrum kalabilir. 

• Ancak diğer mirasçıların saklı pay hakkı korunmuştur; hisseler devredilmiş olsa bile denkleştirme yapılabilir.

• TMK m. 573 ve TMK m. 574 hükümleri kapsamında, feragat eden payı aşan edim varsa tenkis söz konusu olabilir. 
  Sonuç:
  Mahkeme, şirket hissesi devrini geçerli kabul etmiş ancak denkleştirme yoluyla diğer kardeşlerin paylarını korumuştur. Feragat eden çocuk, hisseleriyle birlikte mirastan tamamen çıkmış sayılmamış, ancak payında dengelenme yapılmıştır.
  Anahtar Nokta: İvazlı feragat yapılan işlemlerde altsoy ve diğer mirasçılar açısından tenkis riski yüksektir.

🟩 Vaka 9 — “Murisin Yurt Dışına Aktardığı Hesaplar ve Feragat Sözleşmesi”

Olay:
Muris, yabancı bir bankaya büyük meblağ aktarmış, mirasçılara bilgi vermemiştir. Daha sonra bir çocukla feragat sözleşmesi yapılmış, sözleşmede devredilen hesaplarının karşılığında mirastan tamamen vazgeçileceği yazılıdır. Diğer çocuklar bu durumu öğrenince sözleşmenin iptalini ve feragatin yok sayılmasını dava etmiştir.
Hukuki İnceleme:

• Feragat sözleşmesi yapılan işlemler ile birlikte mirasın gizlenmesine yönelik olabilir; bu durumda sözleşme muvazaa veya hukuka aykırılık sebebiyle iptal edilebilir. 

• Feragat edenin belirtilen hesap devrinden gerçekten menfaat alıp almadığı, değer farkı olup olmadığı hususu incelenmeli.

• Sözleşme ivazlı ise altsoy etkisi oluşabilir; ivazsız ise altsoy payı saklı kalabilir.
  Sonuç:
  Mahkeme, yabancı hesaba yapılan aktarımları dikkate almış, feragat sözleşmesini şekil yönünden geçerli bulmuş ancak muvazaa şüphesi nedeniyle diğer çocukların tenkis talebini kabul etmiştir.
  Anahtar Nokta: Feragat sözleşmeleri, mirasın gizlenmesine yönelikse hukuka aykırı sonuç doğurabilir.

🟥 Vaka 10 — “Sağ Kalan Eş ile Ön Düzeneğe Dayalı Feragat ve Saklı Pay İhlali”

Olay:
Muris, sağ kalan eş ile birlikte bir düzenleme yapmış; eşin mirastan feragat etmesi karşılığında, ölmeden eşe “yaşarken tasarruf” hakkı tanımış. Bu durumda çocukların saklı paylarının ihlal edildiği ileri sürülmektedir.
Hukuki İnceleme:

• Sağ kalan eşin miras hakkı ayrı düzenlenmiştir. Feragat sözleşmesi eşi etkileyebilir, ancak çocukların saklı payı ihlal olursa tenkis davası gündeme gelir. 

• Düzenleme, resmi sözleşme değilse geçersiz sayılabilir. Şekil şartları açısından değerlendirilmelidir.
  Sonuç:
  Mahkeme, eş ile yapılan sözleşmeyi şekil yönünden eksik bulmuş; eşin feragatının geçersizliğine, çocukların saklı paylarının korunmasına karar vermiştir.
  Anahtar Nokta: Eş ile yapılan feragat düzenlemelerinde çocukların saklı payı, şekil geçerliliği ve önden tasarruflar çok dikkat edilmesi gereken unsurlardır.

⚠️ Mirastan Feragat Sözleşmesi Hangi Durumlarda Geçersiz Sayılır?

Şu durumların her biri sözleşmeyi çökertir:

📌 Unutma:

Bu sözleşme geri alınamaz ama geçersizlik davası açılabilir!

🧩 Feragat Sözleşmesi ile Vasiyetname İlişkisi

İkisi birlikte kullanıldığında:

✔️ Miras planı çok güçlü olur
✔️ Aile içi huzur korunur
✔️ İleri seviye veraset planlaması tamamlanır

Ama feragat sözleşmesi vasiyetnameden daha güçlüdür.
→ Çünkü miras hakkını hayattayken ortadan kaldırır.

Yargıtay:

“Feragat sözleşmesinin hükmü, vasiyetnameden önce gelir.”

🧠 Feragat Eden Kişinin Çocukları Ne Olur?

📌 Altsoy da feragat eder
➡️ Yani feragat sadece kişiyi değil → torunları bile etkiler

Örnek:

Baba oğluyla feragat sözleşmesi imzaladı
Oğul vefat etti
Torun → mirasçı OLAMAZ

❗ Bu sonuç çoğu kişinin bilmediği DEV risk
O yüzden uzman avukat şart!

💰 Karşılık (İvaz) Alınınca Ne Olur?

Karşılık alınmışsa:

➡️ Feragat eden
➡️ Peşin hakkını almıştır
➡️ Sonradan hiçbir şey isteyemez

İvaz örnekleri:

• Para

• Tapu devri

• Şirket hissesi

• Dükkân kira geliri hakkı

📌 Mutlaka noter belgesine aynen yazılmalıdır
Yoksa ileride “Ben karşılık almadım!” tartışması çıkar → DAVA

🏦 Feragat Sözleşmesi Vergilendirmesi

📌 İvazlı feragatte → Vergi çıkar
📌 İvazsız feragatte → Bağış gibi değerlendirilir
→ Veraset ve intikal vergisi doğabilir

Bu yüzden Maliye + Avukat → ortak strateji üretir

⚖️ Yargıtay’ın En Sert Görüşleri

Yargıtay diyor ki:

“Mirastan feragat sözleşmesi,
saklı payı ortadan kaldıran
tek hukuki işlemdir.”

“Şekil şartlarına uyulmadıkça
feragat sözleşmesi hükümsüzdür.”

📌 Şekil ve irade araştırması çok derindir.

🧲 Bu Sözleşmeyi Kimler Mutlaka Kullanmalı?

✔️ Aile şirketi olanlar
✔️ Bir çocuğu aile yanında, biri yurtdışında olanlar
✔️ Mülkü çok olan aileler
✔️ Eşit olmayan maddi duruma sahip çocukları olan ebeveynler
✔️ Kötü aile ilişkileri bulunanlar
✔️ Dini nedenlerle kız/erkek dağılımı farklı istenen aileler

➡️ Risk yönetiminin TEK profesyonel yolu

✍️ Adım Adım Feragat Süreci

1️⃣ Avukat ön görüşme – strateji planlama
2️⃣ Malvarlığı tespiti
3️⃣ Karşılık belirleme (varsa)
4️⃣ Noter randevusu
5️⃣ Sözleşme hazırlanması
6️⃣ Şahit + okuma + imza
7️⃣ Asılların arşivlenmesi
8️⃣ Muris ölünce hüküm doğar

🧨 Risk Analizi 

➡️ Bu iş avukatsız olmaz net!

🧲Mirasını Şimdi Koru!

Bu sözleşme bir imza değil…
Geleceği yönetme hakkıdır.

İster çocukların arasında denge sağla,
ister aile şirketini koru…
Karar senin! ⚖️✨

Esra Ateş Hukuk & Danışmanlık
📌 İstanbul Miras Planlaması Avukatı
✈️ Yurtdışı vekalet desteği
💬 Online Görüşme

Adalet ölmeden önce de başlar.
Planlamayla başla!