💼 Kıdem, İhbar, Fazla Mesai, Yıllık İzin ve Mobbing Tazminatı Nasıl Alınır? (2025 Büyük Rehber)

🌿 BİR İŞÇİNİN HİKAYESİ

Bir sabah işe giderken telefonunuz çalıyor.
İnsan kaynakları sizi çağırıyor.
Odaya girdiğinizde, masanın üzerinde bir zarf:
“Bugün itibarıyla iş akdiniz sona ermiştir.”

O an elleriniz titriyor.
Aklınıza ilk gelen şey şu:

“Peki ya yıllardır verdiğim emek, mesailer, alın terim?”

İşte bu rehber, o sorunun cevabıdır.
Bu yazıda; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai, yıllık izin ücreti, mobbing tazminatı ve diğer işçilik haklarını adım adım, örneklerle ve gerçek Yargıtay kararlarıyla açıklıyoruz.

Çünkü emeğinizin değeri parayla ölçülmez, ama adaletle korunur.

⚖️ 1. KIDEM TAZMİNATI NEDİR VE NASIL ALINIR?

📌 

Kıdem tazminatı, aynı işyerinde en az 1 yıl çalışan ve kendi kusuru olmadan işten ayrılan işçiye, her bir yıl için 30 günlük brüt maaşı oranında ödenen bir tazminattır.

Kıdem tazminatı işçinin “emeğinin kıdemi” anlamına gelir.
Bu hakkın doğabilmesi için üç temel şart vardır:

1. En az 1 yıl çalışma süresi

2. İş sözleşmesinin işçi kusuru olmadan sona ermesi

3. İşverenin haksız feshi veya işçinin haklı nedenle feshi

🔍 Hangi durumlarda kıdem tazminatı alınır?

• İşverenin haksız şekilde işten çıkarması

• Maaşın ödenmemesi

• İşyerinde mobbing, taciz, baskı veya hakaret

• Sağlık nedeniyle işten ayrılma

• Kadın işçinin evlendikten sonraki 1 yıl içinde ayrılması

• Erkek işçinin askerlik görevi nedeniyle ayrılması

• Emeklilik hakkı kazanılması

💰 Kıdem Tazminatı Hesaplama Örneği

Bir işçi 5 yıl boyunca aynı işyerinde çalışmış ve brüt maaşı 35.000 TL ise, tazminat hesabı:

5 yıl x 35.000 TL = 175.000 TL kıdem tazminatı

Kıdem tazminatına ayrıca damga vergisi dışında kesinti yapılamaz.
Yani elinize geçen para brüt tutara çok yakındır.

⚠️ Önemli Not:

Kıdem tazminatı işverenin “lütfu” değil, kanuni bir haktır.
İşveren “param yok” dese bile ödemek zorundadır.
Gerekirse icra takibiyle alınır.

⏰ 2. İHBAR TAZMİNATI NEDİR VE KİMLER ALABİLİR?

📌 

İhbar tazminatı, işçinin işten çıkarılmadan önce yasal bildirim süresi verilmeden iş akdinin feshedilmesi halinde ödenir.
İşveren sizi “bugün işten çıkarıldınız” diyemez; kanunen önceden haber vermek zorundadır.

⏳ İhbar Süreleri

İşveren bu süreyi kullandırmadan iş akdini feshederse, ihbar süresine karşılık gelen maaş tutarını tazminat olarak ödemelidir.

💬 Örnek:

2 yıldır çalışan bir işçi, ihbar yapılmadan işten çıkarılırsa,

6 haftalık maaş tutarında ihbar tazminatı alır.
Bu da yaklaşık 45.000 TL – 60.000 TL arasında olabilir (maaşa göre değişir).

⏱️ 3. FAZLA MESAİ ÜCRETİ VE İSPATI

📌 

Haftalık 45 saatin üzerindeki her çalışma, fazla mesai sayılır.
Her fazla mesai saati için ücret, normal saatlik ücretin %50 fazlasıyla ödenmelidir.

Birçok işveren, fazla mesaileri “maaş içinde” göstererek ödemez.
Ancak Yargıtay’a göre, “maaş içinde mesai” ibaresi olsa bile, fiilen fazla çalışma varsa ücret ödenmelidir.

🧾 Fazla Mesai Nasıl Hesaplanır?

Örneğin 30.000 TL maaş alan bir işçi haftada 10 saat fazla çalışıyorsa:

10 saat x 4 hafta = 40 saat x 1,5 = 60 saat ücret
60 x (30.000 / 225 saat) ≈ 8.000 TL fazla mesai ücreti

⚖️ Fazla Mesai Nasıl İspatlanır?

• Puantaj kayıtları

• Kamera görüntüleri

• Kart giriş-çıkış kayıtları

• WhatsApp mesajları

• Tanık beyanları

Bu belgelerle geçmişe dönük 5 yıla kadar fazla mesai ücreti talep edilebilir.

🌞 4. YILLIK İZİN ÜCRETİ NASIL ALINIR?

📌 

Kullanmadığınız yıllık izin günleri, işten ayrıldığınızda nakit olarak ödenmelidir.
Bu ücret, son maaşınıza göre hesaplanır ve kıdem tazminatına eklenir.

💡 Yıllık İzin Hakkı

İşveren “izin kullandın” diyorsa, bunu izin formu veya yazılı belgeyle ispat etmek zorundadır.

🕊️ 5. BAYRAM VE RESMİ TATİL ÜCRETLERİ

Bayramda veya resmi tatilde çalışmak, gönüllülük esasına tabidir.
Eğer çalıştırılmışsanız, her gün için en az 1 günlük ek ücret alma hakkınız vardır.

Yani 4 günlük bayramda çalıştıysanız, maaşınıza ek olarak 4 günlük ücret talep edebilirsiniz.

💢 6. MOBBİNG (PSİKOLOJİK TACİZ) TAZMİNATI

📌 

Mobbing, işyerinde bir çalışanın sistematik şekilde aşağılanması, dışlanması, küçümsenmesi veya sessizce işten ayrılmaya zorlanmasıdır.
Bu tür davranışlar manevi tazminat hakkı doğurur.

⚖️ Mobbing Davası Açmak İçin Gerekli Deliller:

• E-posta, mesaj, kamera kaydı

• Tanık beyanı

• Sağlık raporu (anksiyete, depresyon teşhisi)

• Psikolojik destek kayıtları

Yargıtay, mobbinge uğrayan çalışan lehine tazminat kararlarını her yıl artırmaktadır.
2025’te ortalama tazminat tutarları 100.000 TL’ye kadar çıkabiliyor.

🧭 7. İŞTEN AYRILIRKEN ADIM ADIM HAK KORUMA REHBERİ

1. İşten çıkış evraklarını hemen imzalamayın.

2. “Tüm haklarımı aldım” yazıyorsa, yanına “itiraz hakkım saklıdır” notunu düşebilirsiniz.

3. Tüm belgelerin fotokopisini isteyin.

4. Maaş bordrolarınızı saklayın.

5. İşten ayrılış nedeninizi yazılı olarak alın.

6. Avukat desteğiyle noter ihtarı gönderin.

📅 8. ZAMANAŞIMI VE DAVA SÜRECİ

Tüm işçilik alacakları için 5 yıllık zaman aşımı süresi vardır.
Ancak kıdem ve ihbar tazminatında süre, işten ayrıldığınız tarihten itibaren başlar.

⚖️ Dava Süreci Nasıl İşler?

1. Arabulucuya başvuru (zorunlu aşama)

2. Anlaşma olmazsa iş mahkemesine dava

3. Bilirkişi incelemesi

4. Karar ve tazminat ödemesi

Ortalama dava süresi: 8 – 12 ay
Arabuluculukla çözülürse: 1 – 2 ay

❤️ 9. TÜRKİYE’DE EMEK VE ADALET: GERÇEKLER

Birçok işçi, hakkını aramaktan çekiniyor.
“Mahkemeyle uğraşamam”, “Zaten kimse kazanamıyor” diyor.
Oysa istatistikler gösteriyor ki:
2024 yılında açılan işçilik davalarının %76’sı işçi lehine sonuçlandı.

Yani adalet, gerçekten susanın değil, hakkını arayanın yanındadır.

Her dava bir “hesaplaşma” değil, bir hakkın teslimidir.

🧾 10. SIKÇA SORULAN SORULAR

Kıdem tazminatımı işveren ödemezse ne yapmalıyım?
Noter ihtarı gönderip, ardından iş mahkemesinde dava açabilirsiniz.

İşten kendi isteğimle ayrıldım, yine de tazminat alabilir miyim?
Evet, eğer maaş ödenmiyorsa, sigorta eksik yatırılıyorsa veya mobbing varsa, haklı fesihle ayrılıp tazminat alabilirsiniz.

Fazla mesaiyi nasıl ispatlarım?
Tanık, mesaj, kamera kaydı ve servis çıkış saatleri delil sayılır.

Mobbing davası ne kadar sürer?
Ortalama 8-10 ayda sonuçlanır.

İşten çıkarıldım, hiçbir hakkımı alamadım, ne yapmalıyım?
5 yıl içinde dava açabilirsiniz; avukatla çalışmanız süreci hızlandırır.

🌟 SONUÇ: EMEK ONURDUR

Hiçbir maaş, bir insanın emeğinin karşılığı olamaz;
ama hukuk, o emeğin adaletini sağlayabilir.

Kıdem, ihbar, fazla mesai, izin, mobbing fark etmez…
Her biri, insan onurunun bir parçasıdır.

Eğer haksızlığa uğradıysanız, susmayın.
Çünkü sessizlik, işverene güç, işçiye kayıp kazandırır.
Hakkınızı alın, çünkü bu yalnızca para değil — saygının karşılığıdır.

📞 Telefon: 0530 547 64 82
📧 E-posta: av.esraates@gmail.com
📍 İstanbul – Esra Ateş Hukuk Danışmanlık