⚖️ Boşanma Davaları Rehberi

(Anlaşmalı Boşanma – Çekişmeli Boşanma – Nafaka – Velayet – Mal Paylaşımı)

✅ Boşanma davası, evlilik birliğinin mahkeme kararıyla sona erdirilmesidir. Türkiye’de boşanma süreci, çoğu zaman yalnızca “ayrılma” değil; nafaka, velayet, kişisel ilişki, mal paylaşımı, tazminat ve bazen koruma tedbirleri gibi birçok başlığı beraberinde getirir. Bu rehberde amaç; “boşanma davası nasıl açılır?”, “anlaşmalı boşanma şartları nelerdir?”, “çekişmeli boşanma ne kadar sürer?”, “nafaka nasıl belirlenir?”, “velayet kimde kalır?” gibi sorulara hayatın içinden, anlaşılır ve yol gösterici yanıtlar vermektir.

🧭 Boşanma Davası Türleri: Anlaşmalı mı, Çekişmeli mi?

Boşanma davaları pratikte iki ana türe ayrılır:

1) 🤝 Anlaşmalı Boşanma

Eşlerin;

  • boşanma konusunda,

  • nafaka, velayet, kişisel ilişki,

  • maddi–manevi tazminat,

  • mal paylaşımı (her zaman aynı davada çözümlenmek zorunda değil)
    gibi sonuçlarda uzlaşması halinde anlaşmalı boşanma gündeme gelir.

🔗 Anlaşmalı Boşanma Nedir?
🔗 Anlaşmalı Boşanma Şartları
🔗 Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?

2) ⚔️ Çekişmeli Boşanma

Taraflar boşanmanın nedeni veya sonuçları konusunda anlaşamıyorsa; örneğin;

  • “Boşanalım ama çocuk bende kalsın”

  • “Nafaka istemiyorum/vermem”

  • “Aldatma/şiddet var, kusur tartışması olacak”

  • “Evlilikte mal kaçırıldı”
    gibi uyuşmazlıklar varsa süreç çekişmeli ilerler.

🔗 Çekişmeli Boşanma Nedir?
🔗Aldatma Nedeniyle Boşanma
🔗 Şiddet Nedeniyle Boşanma
🔗 Terk Nedeniyle Boşanma

🎯 Boşanma Davasında “En Kritik 5 Konu”

Boşanma davasında dosyanın kaderini çoğunlukla şu başlıklar belirler:

  1. Boşanma sebebi (hukuki dayanak ve olay anlatımı)

  2. Deliller (mesajlar, tanık, hastane raporu, karakol, kamera, HTS vb.)

  3. Kusur (çekişmeli davalarda tazminat ve nafakayı etkileyebilir)

  4. Çocuk (velayet + kişisel ilişki + iştirak nafakası)

  5. Ekonomi (tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, tazminat, mal rejimi)

📝 Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Boşanma davası açma süreci temelde şu adımlarla ilerler:

✅ Adım 1: Dava stratejisini belirle

📌 Soru: “Benim dosyam anlaşmalı mı çekişmeli mi?”

  • Eğer eşiniz protokol imzalamaya hazırsa, anlaşmalı daha hızlıdır.

  • Eşiniz uzlaşmıyor, tehdit ediyor, çocuğu göstermiyor ya da mal kaçırıyorsa; çekişmeli ve tedbir talepli ilerlemek gerekir.

✅ Adım 2: Dava dilekçesi hazırlanır

Boşanma dilekçesinde;

  • evlilik bilgileri,

  • olayların kronolojisi (somut ve tarihli anlatım),

  • talep edilen nafaka/velayet/tazminat/tedbirler,

  • delil listesi
    net şekilde yer alır.

✅ Adım 3: Mahkeme ve harçlar

Dava görevli ve yetkili mahkemede açılır. Pratikte çoğu boşanma davası Aile Mahkemesi önünde görülür.

✅ Adım 4: Tedbir talepleri (çok önemli)

Boşanma açılırken veya dava sırasında;

  • tedbir nafakası,

  • çocuğun geçici velayeti,

  • aile konutunun özgülenmesi,

  • uzaklaştırma/koruma
    gibi konular acil şekilde talep edilebilir.

🔗Tedbir Nafakası Nedir?
🔗 Aile İçi Şiddet ve Koruma Kararı

🧩 “Boşanma Sebepleri” Pratikte Nasıl Çalışır?

Boşanma sebepleri hukuken farklı başlıklarda düzenlense de mahkeme pratiğinde iki ana eksen vardır:

🟦 A) Özel boşanma sebepleri

Örnek:

  • Zina (aldatma)

  • Hayata kast / pek kötü muamele (şiddet)

  • Terk

  • Akıl hastalığı (özel şartlarla)

Bu başlıklarda ispat tarzı ve süreler (hak düşürücü süre gibi) kritik olabilir.

🟨 B) Genel boşanma sebebi

En sık görülen başlık: Evlilik birliğinin temelinden sarsılması.
Burada mahkeme, evliliğin sürdürülmesinin taraflardan beklenip beklenemeyeceğine bakar.

📌 Pratik cümle: “Evlilik artık yürümüyor” tek başına yetmez; somut olay + somut delil gerekir.

🔍 Delil Meselesi: Boşanma Davasını Kazandıran Şey

Boşanma davasında “haklı olmak” kadar “ispatlamak” önemlidir.

✅ Sık kullanılan deliller

  • 👤 Tanık (aile içi olayları bilen komşu, akraba, arkadaş, iş çevresi)

  • 💬 Mesajlar / e-postalar (hakaret, tehdit, aldatma, ekonomik şiddet)

  • 🧾 Banka kayıtları (para transferi, gizli harcamalar, mal kaçırma izi)

  • 🏥 Hastane raporu / darp raporu

  • 🚓 Kolluk başvurusu (karakol tutanağı, uzaklaştırma dosyası)

  • 🎥 Kamera kayıtları / görüntüler (hukuka uygun elde edilme şartı önemli)

⚠️ Önemli: Boşanma davalarında delil toplama “rastgele” yapılmamalı. Hukuka aykırı delil iddiası dosyayı zedeleyebilir.

👶 Çocuk Varsa: Velayet ve Kişisel İlişki Dosyanın Kalbidir

Boşanma davalarında çocuk varsa, mahkemenin “en üst” kriteri:
✅ Çocuğun üstün yararı

Velayet neye göre belirlenir?

  • çocuğun yaşı ve ihtiyaçları

  • ebeveynlerin bakım kapasitesi

  • eğitim–sağlık düzeni

  • çocuğun sosyal çevresi

  • şiddet/bağımlılık/ihmal iddiaları

  • gerektiğinde sosyal inceleme raporu

🔗Velayet Davaları Rehberi
🔗 Velayet Anneye mi Verilir?
🔗Baba Velayeti Alabilir mi?
🔗 Velayetin Değiştirilmesi Davası

💸 Nafaka: “Kim, ne kadar, ne kadar süre?”

Boşanmada nafaka, en çok yanlış bilinen konulardan biridir.

✅ Tedbir Nafakası

Dava devam ederken, geçici olarak hükmedilir.
🔗 Tedbir Nafakası Nedir?

✅ İştirak Nafakası

Çocuk için ödenen nafakadır.
🔗İştirak Nafakası Nedir?

✅ Yoksulluk Nafakası

Boşanma sonrası ekonomik olarak zayıf eş için gündeme gelebilir.
🔗 Yoksulluk Nafakası Şartları

✅ Nafaka artırımı / azaltımı

Ekonomik şartlar değişirse sonradan dava açılabilir.
🔗 Nafaka Artırım Davası
🔗 Nafaka Kaldırma Davası

🏠 Mal Paylaşımı: Boşandım, şimdi mal nasıl bölünecek?

Boşanma ile “mal paylaşımı davası” her zaman aynı şey değildir.
Çoğu durumda boşanma bitince mal rejiminin tasfiyesi gündeme gelir.

🔗 Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
🔗 Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
🔗Mal Ayrılığı Rejimi
🔗Ziynet Eşyalarının İadesi Davası
🔗 Eşin Mal Kaçırması Halinde Ne Yapılır?

🧯 Acil Durum Kutusu: Şiddet, Tehdit, Takip, Eve Zorlama

Eğer boşanma sürecinde;

  • şiddet,

  • tehdit,

  • takip,

  • çocuğu zorla alma,

  • eve girme/çıkma baskısı
    gibi bir risk varsa, dava stratejisinin merkezinde koruma tedbirleri olmalıdır.

🔗 6284 Koruma Kararı Nasıl Alınır?
🔗 Uzaklaştırma Kararı Süresi
🔗 Koruma Kararına Aykırılık Cezası

🧠 “Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?” Gerçekçi Bakış

Bu sorunun tek cevabı yok; çünkü süreyi şunlar belirler:

  • anlaşmalı mı çekişmeli mi?

  • tanık sayısı ve delil yoğunluğu

  • çocuk ve rapor süreçleri

  • tarafların uzlaşmaya yaklaşımı

  • mahkemenin iş yükü

✅ Anlaşmalı boşanma daha kısa sürer.
⚔️ Çekişmeli boşanma ise çoğu zaman daha uzun ve aşamalıdır.

✅ Boşanma Davasında Yapılan En Büyük 10 Hata

  1. “Nasıl olsa boşanırız” deyip delilleri toplamamak

  2. Çocuğu araç hâline getirmek -mahkemede ters teper-

  3. Dava açmadan önce evden kontrolsüz ayrılmak 

  4. Mesajlarla tahrik olmak ve hakaretleşmek 

  5. “Eş nafaka vermez, ben de çocuğu göstermem” gibi yanlış pazarlıklar

  6. Mal kaçırma ihtimalini görmezden gelmek

  7. Uzaklaştırma / koruma tedbiri gerektiği hâlde başvurmamak

  8. Tanıkları son anda bulmaya çalışmak

  9. Protokolü internetten kopyalayıp imzalamak (riskli)

  10. “Avukatsız da olur” diyerek kritik hak kaybı yaşamak

❓ Sıkça Sorulan Sorular

1) “Eşim boşanmak istiyor ama ben istemiyorum. Yine de boşanır mıyım?”

Evet, bazı durumlarda siz istemeseniz bile mahkeme boşanmaya karar verebilir. Çünkü çekişmeli boşanma davalarında mahkeme şuna bakar: Evlilik birliği temelinden sarsılmış mı, taraflardan evliliği sürdürmesi beklenebilir mi?
Eğer dosyada ciddi geçimsizlik, sürekli tartışma, güven ilişkisinin bitmesi, uzun süre ayrı yaşama, şiddet/hakaret gibi olgular delillerle ispatlanırsa; “ben boşanmak istemiyorum” demek tek başına evliliği kurtarmayabilir.
Ancak burada kritik olan şu: Boşanmanın sonuçları (nafaka, velayet, tazminat, mal paylaşımı) konusunda haklarınızı doğru yönetmeniz gerekir. Birçok kişi “boşanmamak için” direnirken; süreç içinde çocuk düzeni ve ekonomik haklar için gerekli tedbirleri almayı unutuyor. Bu da asıl zararı doğuruyor.

2) “Boşanma davası açarsam eşim beni evden çıkarabilir mi? Aile konutu ne demek?”

Eşiniz tek başına “çık” diyerek sizi hukuken evden çıkaramaz; özellikle evlilik devam ederken kullanılan konut çoğu zaman aile konutu niteliği taşır.
Aile konutu meselesi; evin kimin adına kayıtlı olduğundan bağımsız olarak, evlilik birliğinin merkezi olmasıyla ilgilidir. Boşanma sürecinde aile konutu şerhi, konutun özgülenmesi ve benzeri tedbirler gündeme gelebilir.
Pratikte asıl sorun şudur: Tartışmalar büyür ve taraflardan biri “zorla çıkarmaya” kalkar. Böyle bir durumda, hem koruma tedbirleri hem de aile konutu kaynaklı hukuki talepler birlikte ele alınmalıdır.

3) “Çocuğumu göstermiyor. Boşanma davası açmadan önce ne yapabilirim?”

Bu, sahada çok gördüğümüz bir kriz. Önce şunu netleştirelim: Çocuğu göstermeme, “diğer ebeveyni cezalandırma” aracı değildir ve çocuğun psikolojisini zedeleyebilir.
Boşanma davası açmadan önce de; çocuğun teslimi, kişisel ilişki kurulması, acil tedbirler gibi hukuki yollar gündeme gelebilir. Burada adım adım hareket etmek gerekir çünkü yanlış adım; geri dönülmez bir iletişim savaşına dönüşür.
Özellikle çocuğun saklanması, okuldan habersiz alınması, başka ile götürülmesi gibi riskler varsa; dava stratejisi ivedi tedbir odaklı kurulmalıdır.

4) “Eşim beni aldattı. Mesajlar var ama ispat zor. Ne yapmalıyım?”

Aldatma iddiası, boşanma dosyalarında en sık karşılaştığımız konulardan biri. Burada iki kritik mesele var:

  1. İspat: Mesajlar, otel kayıtları, sosyal medya yazışmaları, tanık anlatımları gibi unsurlar dosyada değerlendirilir.

  2. Delilin hukuka uygunluğu: Bazı yöntemler “delil” gibi görünse de hukuka aykırı tartışması doğurabilir. Bu yüzden “kanıt bulacağım” diyerek kontrolsüz hareket etmek dosyaya zarar verebilir.
    Aldatma iddiası varsa, dosya yalnız boşanma açısından değil; tazminat ve bazen nafaka etkisi açısından da değerlendirilmelidir.

5) “Çalışıyorum ama nafaka alabilir miyim?”

Evet, bazı durumlarda çalışan eş de nafaka alabilir. Çünkü nafaka tartışması “çalışıyor/çalışmıyor” kadar basit değildir.
Mahkeme; gelir–gider dengesine, yaşam standardına, evlilik süresine, tarafların ekonomik gücüne, boşanma sonrası düşüşe ve kusur durumuna bakar.
Örneğin asgari ücretle çalışan bir eş ile yüksek gelirli eş arasında ciddi fark varsa; çalışan eşin “yoksulluğa düşme riski” oluşabilir. Bunun her dosyada ayrı değerlendirilmesi gerekir.

6) “Eşim mal kaçırıyor gibi… arabayı sattı, parayı da çekti. Boşanmada ne olur?”

Bu çok kritik ve çok gerçek bir sorun. Mal kaçırma; sadece “sinirle satmak” gibi görünse de boşanma sonrası mal rejimi tasfiyesinde ciddi sonuçlar doğurabilir.
Eşlerden biri boşanma öncesi/boşanma sırasında malları üçüncü kişilere devrediyorsa, satış yapıyorsa, bankadaki parayı boşaltıyorsa; dosya mal paylaşımı ve olası tedbirler açısından hemen ele alınmalıdır.
Burada önemli olan: “Ben sonra bakarım” demeden, iz bırakmadan yapılan işlemleri erken fark etmek ve strateji kurmaktır.

7) “Boşanma davasında ilk duruşmada boşanılır mı?”

Anlaşmalı boşanmada; şartlar uygunsa ve protokol doğru hazırlanmışsa, tek celsede boşanma ihtimali vardır.
Çekişmeli boşanmada ise ilk duruşma genellikle “ön inceleme” gibi düşünülebilir; deliller, tanıklar, raporlar, geçici tedbirler konuşulur. Çekişmeli dosyada ilk duruşmada boşanma beklemek çoğu zaman gerçekçi değildir.

8) “Boşanma davası açarsam eşim beni tehdit eder diye korkuyorum. Ne yapabilirim?”

Bu korku çok anlaşılır ve maalesef çok yaygın. Eğer tehdit, takip, baskı, şiddet riski varsa; boşanma stratejisi tek başına dilekçe yazmak değildir.
Koruma tedbirleri (uzaklaştırma, iletişim yasağı, yaklaşmama, gerektiğinde barınma/tedbir nafakası düzeni) değerlendirilmelidir. “Dava açınca daha kötü olur” kaygısı; çoğu dosyada doğru tedbirlerle yönetilebilir. Önemli olan, süreç başlamadan önce güvenlik planı oluşturmak.

9) “Boşanma davasında WhatsApp yazışmaları delil olur mu?”

Bazı durumlarda evet; ancak her yazışma otomatik olarak “delil” sayılmaz. Yazışmanın kiminle olduğu, neyi ispatladığı, nasıl sunulduğu ve hukuka uygunluk tartışması önemlidir.
Özellikle hakaret/tehdit içerikleri, nafaka–para konuşmaları, çocuğa ilişkin mesajlar pratikte dosyada etkili olabilir. Ama “kopyala yapıştır” ekran görüntüsüyle yetinmek her zaman doğru strateji değildir; dosya bütünlüğü içinde değerlendirmek gerekir.

10) “Boşanma sürecinde psikolojik olarak çok zorlanıyorum, bu normal mi?”

Evet. Boşanma davaları sadece hukuki bir süreç değil; aynı zamanda kimlik, güven, düzen ve gelecek planlarının sarsıldığı bir dönemdir. Bu nedenle; karar verememe, yoğun kaygı, öfke patlamaları, uyku bozukluğu gibi belirtiler çok görülebilir.
Burada hukuki tarafta yapılabilecek en iyi şey: Süreci belirsizlikten çıkarıp “adım adım” bir plan haline getirmektir. Çünkü belirsizlik kaygıyı büyütür. Siz dosyanın kontrolünü aldıkça, psikolojik yük çoğu zaman azalır.

⚖️ Boşanma Sürecinde Hak Kaybı Yaşamayın

Boşanma, nafaka, velayet ve mal paylaşımı konularında atılacak yanlış bir adım, geri dönülmesi zor sonuçlar doğurabilir.
Süreci doğru yönetmek için uzman hukuki bakış açısıyla hazırlanmış aile hukuku rehberini dikkatle inceleyin.

👉 Boşanma Sürecini Bilinçli Yönetin